بنیامین نتانیاهو که در انتخابات عمومی نوامبر ۲۰۲۲ برای بار سوم بهعنوان نخستوزیر اسرائیل برگزیده شد، پس از هفتهها مذاکره، سرانجام حکومت جدید اسرائیل را تشکیل داد. این حکومت، راستترین و افراطیترین حکومت در تاریخ اسرائیل به شمار میرود.
بارزترین شخصیت افراطی در حکومت جدید اسرائیل، ایتمار بن گویر، وزیر امنیت داخلی، است که متهم به فعالیتهای نژادپرستانه علیه فلسطینیان است و حتی بر اساس معیارهای اسرائیلی یک شخصیت افراطی به حساب میآید. او اکنون در راس وزارتخانهای قرار گرفته که از صلاحیتهای گستردهای برخوردار است و تسلط زیادی بر نهاد پلیس دارد؛ از این رو، ممکن است به سیاست خشونت و ارعاب علیه فلسطینیان در داخل اسرائیل، شدت ببخشد و شمار بیشتری از فلسطینیان را سرکوب کند.
گرچه سالها است که مسیر سیاست در اسرائیل به طرف راست چرخش پیدا کرده است، اما این پدیده در انتخابات نوامبر گذشته به اوج خود رسید و تعداد زیادی از احزاب راستگرا و سیاستمداران عربستیز وارد قدرت شدند.
بخشی از این گرایش، از گسترش شهرکسازی در کرانه باختری رود اردن و افزایش خشونتها از طرف یهودیان شهرکنشین، در مقابل فلسطینیان، نشات میگیرد که تحت پوشش رسمی مخفی یا علنی دولت اسرائیل انجام گرفته است.
اکنون ائتلاف متشکل از نتاینیاهو و احزاب افراطی دینی و قومگرا، در زمانی قدرت را به دست میگیرد که وضعیت سیاسی فلسطینیان چه در سطح داخلی و چه در سطح بینالمللی، در حالت بدی قرار دارد. سال ۲۰۲۲، برای فلسطینیان، خونینترین سال در دو دهه گذشته به حساب میآید. کارشناسان ملل متحد اخیرا با محکوم کردن این وضعیت گزارش دادند: «در سال ۲۰۲۲، خشونت شهرکنشینان یهودی در کرانه باختری اشغالی رود اردن علیه فلسطینیان و استفاده مفرط از زور علیه آنان از طرف نیروهای اسرائیلی، بسیار گسترده بوده است. از زمانیکه سازمان ملل متحد در سال ۲۰۰۵، ثبت روشمند قربانیان خشونت را آغاز کرده، سال ۲۰۲۲، بهعنوان خونینترین سال برای اعراب ساکن در منطقه یاد شده است». دولت بنت – لاپید هم برخلاف وعدههایش برای آوردن تغییر، نه تنها تغییری به سود فلسطینیان ایجاد نکرد، بلکه به سیاست شهرکسازی و سرکوب جامعه مدنی فلسطینی ادامه داد.
از سوی دیگر، سال ۲۰۲۲، شاهد برآمدن گروههای مسلح فلسطینی جدید نیز بود که در نزدیک به دو دهه سابقه نداشتند و کرانه باختری رود اردن را به لرزه درآوردند. مطابق با یک همهپرسی که اخیرا انجام شده است، ۷۲ درصد از مردم فلسطین که در همهپرسی شرکت کردهاند، از این گروههای مسلح نوظهور حمایت کرده و ۷۹ درصد آنها با تسلیم شدن این گروهها یا تحویل دادن سلاحشان به تشکیلات خودگردان فلسطینی، مخالفت نشان دادهاند، در حالیکه ۵۹ درصد آنها خواستار گسترش این گونه گروههای مسلح در بخشهای دیگر کرانه باختری شدهاند. نتیجه این همهپرسی، نه تنها پشتیبانی مردم فلسطین از مقاومت مسلحانه علیه اسرائیل را نمایان میکند، بلکه مخالفت آنها با تسلط تشکیلات خودگردان بر این گروهها را نیز نشان میدهد.
در عین حال، انتظار میرود با آغاز کار حکومت جدید اسرائیل، تنشها بالا بگیرد و در مقابل، مقاومت مسلحانه نیز شدت یابد و در نتیجه، هزینه هماهنگیهای امنیتی تشکیلات خودگردان فلسطین با اسرائیل نیز افزایش پیدا کند و وجهه تشکیلات خودگردان بیشازپیش زیر سؤال برود.
واقعیت این است که تحول تازه اخیر در اسرائیل، مطابق با منطق استعماری و فلسفه وجودی تاسیس اسرائیل، صورت گرفته است. اسرائیل همیشه شهروندان یهودی را بر شهروندان فلسطینی ترجیح داده و با اشغال بخشهای بزرگی از فلسطین تاریخی از سال ۱۹۶۷ به این سو و با ایجاد شهرکها و تاسیسات نظامی در پیرامون آنها، بذر دشمنی علیه فلسطینیان را در میان یهود کاشته است.
توافقهایی که میان ارکان حکومت ائتلافی جدید صورت گرفته و در چند روز اخیر منتشر شده، چگونگی سیاست آینده اسرائیل در قبال فلسطین را نشان میدهد. الحاق کرانه باختری به اسرائیل و صدور مجوز برای شهرکسازیهای جدید بهرغم مغایرت آن با قوانین بینالمللی، از جمله این توافقها است. دانییلا فایس یکی از رهبران شهرکسازی گفت حکومت جدید تلاش خواهد کرد تا به روند شهرکسازیها سرعت ببخشد و نه تنها در کرانه باختری، بلکه در مناطق نقب و جلیل در داخل اسرائیل که شمار زیادی از شهروندان فلسطینی دارای تابعیت اسرائیلی را در خود جای داده است، این روند را پیش ببرد.
نتانیاهو، نخست وزیر حکومت جدید، نیز گفت: «تردیدی وجود ندارد که تمام مناطق سرزمین اسرائیل، حق مسلم و انحصاری ملت یهود است». این اظهارات، بسیار تحریکآمیز و خطرناک است. نتانیاهو گرچه از سرزمین اسرائیل نام برد که ۲۰ درصد ساکنان آن فلسطینیاند، اما بهطور ضمنی به منطقه بسیار گستردهتری اشاره میکند. این امر بیانگر آن است که اسرائیل هیچگاه اجازه نخواهد داد دولت مستقل فلسطینی تشکیل شود؛ بنابراین، امید بستن به تشکیل کشور مستقل فلسطینی به کمک اسرائیل، توهمی بیش نیست.
در عرصه بینالمللی، سیاست حکومت جدید اسرائیل و چرخیدن بیش از حد آن به سمت راست افراطی، حکومتهای غربی را در موقعیتی قرار خواهد داد که توجیه همسویی با سیاستهای اسرائیل برایشان دشوار خواهد بود. گرچه بهطور کلی، کشورهای غربی رویکرد حکومت جدید اسرائیل را اندکی محکوم کردند، اما در عین حال، جو بایدن، رئیسجمهوری آمریکا، بر برادر بودن آمریکا و اسرائیل مجددا تاکید کرد.
هرچند حکومت جدید اسرائیل، نتیجه تلاش نتانیاهو است که برای بقا در قدرت و گریز از محاکمه جنایی، به آن مبادرت کرد، اما این حکومت، تداوم منطقی نظام سیاسی اسرائیل نیز است. نتانیاهو در رسیدن به قدرت و گریز از محاکمه پیروز شد. اما برآیند آن برای فلسطینیان، جز مرگ و ویرانی ارمغان دیگری در پی نخواهد داشت.